Ο τρόπος που θα οργανώσει ένα παιδί το διάβασμά του παίζει καταλυτικό ρόλο, όχι μόνο στην επίδοσή του στο σχολείο, αλλά κυρίως στην εικόνα και τη σχέση που θα αναπτύξει με τη μάθηση γενικότερα. “Αν το παιδί δεν μπορεί να μάθει με τον τρόπο που το διδάσκουμε, τότε πρέπει να το διδάξουμε με τον τρόπο που μπορεί να μάθει”, έλεγε η  Μαρία Μοντεσσόρι (Ιταλίδα παιδαγωγός, που επινόησε το μοντεσσοριανό παιδαγωγικό σύστημα, το οποίο ήταν πρωτοποριακό για την εποχή του κι εξακολουθεί να εφαρμόζεται και σήμερα σε μοντεσσοριανές σχολές ή σχολεία).

Πολλές φορές μπορεί να φταίνε εξωγενείς παράγοντες που το παιδί δε διαβάζει. Στην περίπτωση που ένα παιδί έχει μειωμένη απόδοση στο σχολείο, οι γονείς θα πρέπει να ψάξουν μήπως έχει πρόβλημα όρασης ή ακοής, μαθησιακές δυσκολίες ή ψυχολογικά προβλήματα ή μήπως είναι θύμα παρενόχλησης από άλλα παιδιά. Ένας άλλος παράγοντας που επηρεάζει τα παιδιά που αρνούνται να διαβάσουν είναι η ακατάλληλη διατροφή. Οι γονείς πρέπει να φροντίσουν ώστε το παιδί τους να τρέφεται σωστά  γιατί η διατροφή επηρεάζει την επίδοση και τη μνήμη.

Τι  μπορούν να κάνουν οι γονείς για να βοηθήσουν το παιδί να διαβάζει μόνο του; Είναι σημαντικό να κατανοήσουν οι γονείς ότι δεν «διαβάζουν» όλοι μαζί τα μαθήματα της επόμενης μέρας, και φυσικά δε τα διαβάζουν ή τα γράφουν (γιατί και αυτό συμβαίνει κάποιες φορές που οι γονείς βαριούνται και θέλουν να τελειώσουν γρήγορα) οι γονείς για τα παιδιά. Στην ουσία αυτό που πρέπει να κάνουν είναι να βοηθάνε ή καλύτερα να μαθαίνουν το παιδί (ιδίως στις πρώτες τάξεις του δημοτικού) να οργανώνει τη μελέτη του, ώστε να είναι αποδοτική και όσο το δυνατόν λιγότερο κουραστική. Αυτό ενισχύει την αίσθηση της υπευθυνότητας στο παιδί και του δίνει μια εικόνα για τις δυνατότητες, τις αδυναμίες του και τον εκτιμώμενο χρόνο που απαιτείται.

Μερικοί τρόποι που συνιστώνται στους γονείς για να μπορέσει το παιδί να αυτορυθμιστεί είναι:

• Να προτείνουν στο παιδί να τοποθετήσει το πρόγραμμα της εβδομάδας σε σημείο που να μπορεί να το βλέπει εύκολα, όπως στο γραφείο, στην πόρτα, στην ντουλάπα του δωματίου του, χωρίς να χρειάζεται να του το υπενθυμίζουν συνεχώς.

• Να το βοηθήσουν να οργανώσει το χώρο του δωματίου του με τέτοιο τρόπο, ώστε να μην επηρεάζεται την ώρα της μελέτης από άλλα ερεθίσματα, όπως από το γραφείο να μην έχει θέα έξω από το παράθυρο, να κλείνει την πόρτα για να μην αποσπάται η προσοχή του από άλλους θορύβους (δικές τους συζητήσεις, τηλεόραση, άλλες ηλεκτρικές συσκευές) και να προσαρμόσουν το φωτισμό, ώστε η μελέτη να είναι πιο ξεκούραστη για τα μάτια.

• Μέρος της οργάνωσης είναι και η έγκαιρη προετοιμασία του σχολικού εξοπλισμού (τσάντα με βιβλία της ανάλογης ημέρας, κασετίνα με όλα τα απαραίτητα)- στην αρχή με βοήθεια από τους γονείς, αλλά στη συνέχεια από το ίδιο το παιδί.

• Να του δείξουν τη σωστή στάση του σώματος στο γραφείο ή ακόμη και στον υπολογιστή προσαρμόζοντας την καρέκλα στην ανάλογη θέση. Να αφήσουν το παιδί να το ακολουθήσει κι αν δουν ότι το ξεχνά, να το υπενθυμίσουν

• Αναφορικά με τις δραστηριότητες εκτός σχολείου, πολλοί γονείς σκέφτονται να στείλουν τα παιδιά για εκμάθηση ξένων γλωσσών, μουσικών οργάνων, αθλημάτων. Οι γονείς δεν πρέπει να ξεχνούν ότι αυτό που χρειάζεται το παιδί είναι ξεκούραση από το άγχος των τόσων υποχρεώσεων, συνήθως μέσω παιχνιδιού. Θα πρέπει να ρωτήσουν το παιδί με τι θα ήθελε να ασχοληθεί, προσπαθώντας να περιορίσουν τις δικές τους προσδοκίες ή (ανεκπλήρωτα) όνειρα- για παράδειγμα να μάθει πιάνο, γιατί στους ίδιους αρέσει η κλασική μουσική.

• Να αποφεύγουν να ζητούν από το παιδί να ξεκινήσει το διάβασμα, μόλις επιστρέψει από το σχολείο ή μετά από το παιχνίδι, καθώς αυτό το διάστημα είναι για ξεκούραση ή για να ενισχυθεί η ποιοτική επικοινωνία με το παιδί, μέσω συζήτησης (μοίρασμα σκέψεων και συναισθημάτων της ημέρας).

• Βοηθητικό είναι να ξεκινήσει το παιδί να διαβάζει τα πιο δύσκολα μαθήματα στην αρχή και να μην τα αφήσει στο τέλος που θα είναι πιο κουρασμένο.

• Να κάνει μικρά και συχνά διαλλείματα, ακόμη κι αν δεν νιώθει ιδιαίτερα κουρασμένο.

• Να περιορίσουν ή ν’ αποφεύγουν, όσο είναι εφικτό, να απευθύνονται στο παιδί, χρησιμοποιώντας προστακτική (όπως: γράψε, διάβασε κ.λπ.) και να επιλέξουν να το παρακινούν με εκφράσεις, όπως: “έλα να διαβάσεις τώρα που είσαι ξεκούραστος”.

• Αντίστοιχα, όταν εξαντλούνται τα αποθέματα υπομονής τους, να μην απειλούν το παιδί , λέγοντας “αν δεν διαβάσεις τα μαθήματά σου δεν θα βγεις για παιχνίδι”. Αντί γι’ αυτό, μπορούν να πουν: “όταν τελειώσεις τα μαθήματά σου, μπορείς να πας για παιχνίδι”.