Συζητώντας με νέους γονείς, πολλοί αναρωτιούνται αν μπορούν τα μωρά τους να χρησιμοποιήσουν περπατούρα ή όχι, όταν πια στέκονται και αρχίζουν να κάνουν τα πρώτα τους βήματα. Υπάρχουν λόγοι που τα τελευταία χρόνια οι επιστήμονες αποτρέπουν τους γονείς για τη χρήση της περπατούρας. Γιατί; Οι απαντήσεις μέσα από τους ειδικούς της σελίδας e-podi.

Παλαιότερες δεκαετίες, μπορούσε κανείς να δει περπατούρα σχεδόν σε κάθε σπίτι που υπήρχε και ένα μωρό. Από τότε, σταδιακά οι έρευνες έδειξαν νέα στοιχεία σχετικά με το πόσο χρήσιμος και ωφέλιμος μπορεί να είναι αυτός ο εξοπλισμός για τα μωρά και οι επιστήμονες άρχισαν να αποτρέπουν τους γονείς για τη χρήση της περπατούρας.



Θέλετε να μάθετε ποιοι είναι οι λόγοι;

Η περπατούρα είχε αρχικά σκοπό να βοηθήσει το μωρό να μάθει να περπατάει και να του εξασφαλίσει μια αυτόνομη μετακίνηση στο χώρο. Η χρήσης της διαδόθηκε πολύ και πολλά μωρά διασκέδαζαν να τριγυρνούν στην περπατούρα τους. Άρχισαν, όμως, να σημειώνονται και αρκετά ατυχήματα, καθώς η χρήση της περπατούρας χωρίς επίβλεψη, έστω και για λίγα λεπτά, ενέχει σημαντικούς κινδύνους και είναι ανεξέλεγκτη.

Η στράτα ή περπατούρα είναι ένα αμφιλεγόμενο αντικείμενο, η χρήση του οποίου απαγορεύετια σε κάποιες δυτικές χώρες (Η.Π.Α. , Καναδά) και συνήθως δεν συνίσταται από τους παιδιάτρους και τους ειδικούς της ψυχοκινητικής. Ο λόγος είναι γιατί περιορίζει τη χρήση των ποδιών και των γοφών για τις μετακινήσεις και δεν παρέχει σωστή στάση για την πελματική καμάρα.

Πολλοί γονείς πιστεύουν ότι οι περπατούρες θα βοηθήσουν τα παιδιά τους να μάθουν να περπατούν νωρίτερα από ότι θα περπατούσαν μόνα τους χωρίς αυτή. Αλλά δεν το κάνουν. Στην πραγματικότητα, οι περπατούρες μπορούν πραγματικά να καθυστερήσουν ένα παιδί να αρχίσει να περπατά. Επίσης στερούν από τα μωρά την ευκαιρία να μπουσουλήσουν, να συρθούν στο πάτωμα και να μάθουν να στέκονται μόνα τους. Οι ειδικοί επισημαίνουν επίσης πως τα πόδια του παιδιού συνηθίζουν στην περπατούρα και μετά δεν έχουν την ίδια διάθεση να περπατήσουν μόνα τους.

Ένα μωρό θα περπατήσει πιο γρήγορα ή θα προσπαθήσει να μετακινηθεί μόνο του π.χ. με μπουσούλημα, εάν έχει το κίνητρο και την επιθυμία να μετακινηθεί. Εάν του προσφέρεται μια εύκολη και πιο ξεκούραση εναλλακτική λύση, το κίνητρο αυτό παύει να είναι τόσο ισχυρό. Επίσης, η περπατούρα δυναμώνει διαφορετικούς μύες από εκείνους που χρησιμοποιεί το μωρό για να περπατήσει, καθώς δυναμώνει το κάτω μέρος των ποδιών και τις γάμπες, ενώ οι σημαντικότεροι μύες για το περπάτημα είναι οι μύες των γλουτών και των μηρών, που με την περπατούρα παραμένουν αδύναμοι. Αποτέλεσμα όλων αυτών μπορεί να είναι ο αυξημένος κίνδυνος για το μυϊκό τόνο των αστραγάλων και η ανάπτυξη μυϊκής υπερτονίας που δύσκολα θεραπεύεται.

Έχουν, επίσης, εκφραστεί από τους ορθοπεδικούς προβληματισμοί για την όρθια στάση των μικρών μωρών για αρκετή ώρα όταν στέκονται ή μετακινούνται στην περπατούρα.

Οι περπατούρες μαθαίνουν στο παιδί μη φυσιολογικές κινήσεις. Καθώς το μωρό σπρώχνει στην προσπάθεια του να μετακινηθεί, τοποθετεί το ένα ποδαράκι του δίπλα στο άλλο και όχι το ένα ποδαράκι μπροστά από το άλλο όπως θα ήταν το σωστό. Ακόμη, η υποστήριξη του καθίσματος έχει επίπτωση στους συνδέσμους των ισχίων, των γονάτων και των αστραγάλων και ως αποτέλεσμα αυτού αυξάνεται ο κίνδυνος εξαρθρήματος στα ισχία του μωρού, οι πιθανότητες για ραιβότητα στα γόνατα (δηλαδή τα γόνατα να απέχουν μεγαλύτερη απόσταση μεταξύ τους κατά τη στάση και να δημιουργούν σχήμα πέταλου), καθώς και βλαισότητα ή ραιβότητα στα πελματάκια του (δηλαδή τα πέλματα του να παρεκκλίνουν προς τα μέσα και να κοιτούν το ένα το άλλο). Επιπλέον, η αδυναμία αυτή των συνδέσμων κάνει τα παιδιά επιρρεπή σε ατυχήματα.

Γενικά, η χρήση περπατούρας και η αυξημένη στατική δραστηριότητα σε αυτή αποτρέπουν το παιδί να αναπτύξει φυσιολογικά πρότυπα κίνησης. Τα παιδιά στην περπατούρα περπατούν και στέκονται στις μύτες των ποδιών τους (γεγονός που συμβάλλει επίσης σε πόνο στην πλάτη) με σοβαρό κίνδυνο βράχυνσης του αχίλλειου τένοντα. Έρευνες αναφέρουν ότι η τοποθέτηση παιδιού σε περπατούρα, και ιδιαίτερα η πρώιμη τοποθέτηση, ευνοεί και προάγει την αλληλοδιαδοχή δάχτυλα-φτέρνα κατά τη βάδισή του και όχι τη φυσιολογική αλληλοδιαδοχή του κύκλου της βάδισης φτέρνα-δάχτυλα.

Ακόμη υπάρχει σοβαρή σύνδεση της βάδισης στις μύτες των ποδιών και της χρήσης περπατούρας ως προς τα προβλήματα στάσης του σώματος. Κάθε παιδί ξεκινά να βαδίζει όταν το σώμα του φτάσει σε έναν ικανοποιητικό βαθμό μυοσκελετικής και συνδεσμικής ωρίμανσης. Αναγκάζοντας ένα μωρό να σταθεί σε όρθια στάση μέσα στην περπατούρα ενώ δεν είναι έτοιμο, θέτουμε τη σπονδυλική του στήλη σε τέτοια φόρτιση που ίσως δεν είναι ικανή ακόμα να αντέξει. Η πίεση αυτή μπορεί να οδηγήσει σε δυσμενής επιπτώσεις στην ευθυγράμμιση της σπονδυλικής στήλης και την κατάσταση των μυών της περιοχής της πλάτης του μωρού και να αυξήσει τον κίνδυνο για πονοκεφάλους, ενοχλήσεις στον αυχένα και πόνους της πλάτης.

Υπάρχουν εναλλακτικές λύσεις;

Εναλλακτικές λύσεις για τη διασκέδαση του μωρού και την ενθάρρυνση της μετακίνησης και της βάδισης είναι εξοπλισμός, όπως καροτσάκια που το μωρό κρατά και σπρώχνει, ώστε να διατηρεί την ισορροπία του και να μάθει να περπατάει. Με αυτά τα καροτσάκια ή οχήματα, το μωρό μαθαίνει να στέκεται στα πόδια του και σταδιακά να κινείται.

Εάν οι γονείς παρόλα αυτά εξακολουθούν να θέλουν τη χρήση της περπατούρας για το μωρό τους, θα πρέπει να γνωρίζουν πως οι περπατούρες θα πρέπει ικανοποιούν τις προϋποθέσεις ασφαλείας, π.χ. να έχουν ειδικά φρένα που τη σταματά όταν φτάσει σε κάποιο σκαλοπατάκι.