H απόκτηση ενός παιδιού είναι αναμφισβήτητα ένας από τους πιο καθολικά επιθυμητούς στόχους στην ενήλικη ζωή. Οι περισσότεροι άνθρωποι, όπου και αν βρίσκονται, όποιο και αν είναι το κοινωνικό και οικονομικό τους προφίλ, κάνουν σχέδια στη ζωή τους που περιλαμβάνουν παιδιά.
Ωστόσο, δυστυχώς, δεν μπορούν όλα τα ζευγάρια που επιθυμούν μια εγκυμοσύνη να το επιτύχουν αυθόρμητα. Ένα σημαντικό ποσοστό των ζευγαριών αυτών, περίπου το 15%, θα χρειαστεί ιατρική βοήθεια για την επίλυση προβλημάτων γονιμότητας.
Η υπογονιμότητα έχει αναγνωριστεί ως σημαντικό πρόβλημα δημόσιας υγείας σε όλο τον κόσμο από την Παγκόσμια Οργάνωση Υγείας (WHO). Αποτελεί μία πολύπλοκη ασθένεια με σημαντικές ψυχολογικές, κοινωνικές αλλά και οικονομικές προεκτάσεις και για το λόγο αυτό πρέπει να αντιμετωπίζεται με ευθύνη και σοβαρότητα.
Με τον όρο υπογονιμότητα, περιγράφουμε τη μη επίτευξη εγκυμοσύνης μετά από 1 έτος (12 μήνες) συχνών ελεύθερων σεξουαλικών επαφών.
Πολλές γυναίκες καταφεύγουν στην εξωσωματική γονιμοποίηση για να κάνουν παιδί και κάνουν μια εξέταση ΑΜΗ για να δουν την γονιμότητα τους. Επειδή όμως η βιολογική γήρανση των ωοθηκών των γυναικών ήταν και παραμένει απότομη όταν η γυναίκα είναι άνω των 35 ετών. Αυτό οφείλεται στο ότι κάθε κορίτσι γεννιέται με ένα συγκεκριμένο αριθμό ωαρίων στις ωοθήκες της, ο οποίος μειώνεται σταδιακά όσο μεγαλώνει, μειώνεται δηλαδή το «απόθεμα» των ωαρίων.
Με την εξέταση ΑΜΗ οι γυναίκες μπορούν να ελέγξουν τα ωάρια τους και τις ωοθήκες τους.
Η AMH, ή αντι-μυλλέριος ορμόνη, είναι μια ουσία που παράγεται από τα κοκκώδη κύτταρα των ωοθηκικών ωοθυλακίων. Πρώτα παράγεται από τα πρωτογενή ωοθυλάκια, μόλις περάσουν το στάδιο του αρχέγονου ωοθυλακίου. Σε αυτά τα στάδια, τα ωοθυλάκια είναι μικροσκοπικά και δεν εντοπίζονται με τον υπέρηχο.
Πώς γίνεται να αποτελούν τεστ γονιμότητας τα επίπεδα της αντι-μυλλερίου ορμόνης;
Εφόσον η AMH παράγεται μόνο στα μικρά ωοθηκικά ωοθυλάκια, τα επίπεδά της στο αίμα έχουν χρησιμοποιηθεί για να μετρηθεί το μέγεθος της δεξαμενής αναπτυσσόμενων ωοθυλακίων.
Έρευνες δείχνουν ότι το μέγεθος της δεξαμενής αναπτυσσόμενων ωοθυλακίων επηρεάζεται σημαντικά από το μέγεθος της δεξαμενής των εναπομενόντων αρχέγονων ωοθυλακίων (μικροσκοπικών ωοθυλακίων σε «βαθύ ύπνο»). Επομένως, τα επίπεδα της AMH στο αίμα πιστεύεται ότι αντανακλούν το μέγεθος της εναπομείνασας προμήθειας σε ωάρια, ή ωοθηκικού αποθέματος.
Όσο αυξάνεται η ηλικία της γυναίκας, το μέγεθος της δεξαμενής εναπομενόντων ωοθυλακίων μειώνεται. Αντίστοιχα, μειώνονται επίσης τα επίπεδα της AMH στο αίμα και ο αριθμός των ωοθηκικών τριτογενών ωοθυλακίων που είναι ορατά στον υπέρηχο. Οι γυναίκες που έχουν πολλά μικρά ωοθυλάκια, όπως εκείνες με πολυκυστικές ωοθήκες, έχουν υψηλά επίπεδα ορμόνης AMH, ενώ οι γυναίκες που έχουν λίγα εναπομένοντα ωοθυλάκια, καθώς και αυτές που βρίσκονται κοντά στην εμμηνόπαυση έχουν χαμηλά επίπεδα αντι-μυλλερίου ορμόνης.
Επίπεδα AMH και πιθανότητες εγκυμοσύνης με εξωσωματική γονιμοποίηση
Οι γυναίκες με υψηλότερα επίπεδα αντι-μυλλερίου ορμόνης τείνουν να έχουν καλύτερη ανταπόκριση σε ωοθηκική διέγερση για εξωσωματική γονιμοποίηση και από αυτές λαμβάνονται περισσότερα ωάρια.
Γενικά, περισσότερα ωάρια στην εξωσωματική γονιμοποίηση δίνουν υψηλότερο ποσοστό επιτυχίας. Δεν έχουμε ακόμα επαρκή δεδομένα για να πληροφορήσουμε τα ζευγάρια που υποβάλλονται σε εξωσωματική γονιμοποίηση σχετικά με την επίδραση των επιπέδων της AMH και τις πιθανότητες σύλληψης.
Τα επίπεδα της AMH πιθανότατα δεν αντανακλούν την ποιότητα των ωαρίων, όταν όμως διαθέτουμε περισσότερα ωάρια κατά την απομάκρυνση και την παραλαβή των ωαρίων, έχουμε περισσότερο υλικό με το οποίο μπορούμε να εργαστούμε – οπότε είναι πιο πιθανό να έχουμε τουλάχιστον ένα έμβρυο υψηλής ποιότητας διαθέσιμο για μεταφορά πίσω στη μήτρα της γυναίκας συντρόφου.
Τι ορίζεται ως φυσιολογικό επίπεδο AMH;
Υπάρχουν κάποια προβλήματα σχετικά με την ερμηνεία των επιπέδων της ορμόνης AMH. Επειδή η εξέταση δεν χρησιμοποιείται ως διαδικασία ρουτίνας για πολλά χρόνια, δεν έχει ακόμα ξεκαθαριστεί και συμφωνηθεί από τους ειδικούς ποια επίπεδα θεωρούνται «φυσιολογικά». Επίσης, δε δίνουν όλες οι σύγχρονες εμπορικές δοκιμασίες ισοδύναμα αποτελέσματα.
Ο παρακάτω πίνακας περιέχει κατευθυντήριες οδηγίες για την ερμηνεία των επιπέδων της AMH, με βάση τη διαθέσιμη βιβλιογραφία για τη γονιμότητα και τη δική μας εμπειρία.
Μην παρασυρθείτε από τις οριακές τιμές που παρουσιάζονται εδώ. Για παράδειγμα, η διαφορά μεταξύ ενός αποτελέσματος 0,6 και 0,7 ng/ml στην εξέταση τοποθετεί μια γυναίκα σε «διαφορετικό κουτί» σε αυτόν τον πίνακα – όμως η πραγματική διαφορά στο δυναμικό γονιμότητας είναι πολύ μικρή. Στην πραγματικότητα, πρόκειται για μια συνεχή κλίμακα – και όχι για αυστηρή κατηγοριοποίηση.
Ερμηνεία επιπέδου AMH στο αίμα:
Υψηλό (συχνά πολυκυστικές ωοθήκες): πάνω από 3,0 ng/ml
Φυσιολογικό: πάνω από 1,0 ng/ml
Φυσιολογικά χαμηλό: κυμαίνεται μεταξύ 0,7 – 0,9 ng/ml
Χαμηλό: 0,3 – 0,6 ng/ml
Πολύ χαμηλό: κάτω από 0,3 ng/ml
Μέθοδοι εξέτασης του ωοθηκικού αποθέματος
Η αντι-μυλλέριος ορμόνη είναι μία από τις δυνατές εξετάσεις του ωοθηκικού αποθέματος. Υπάρχουν και πολλές άλλες εξετάσεις που χρησιμοποιούνται σήμερα για την εκτίμηση της εναπομείνασας προμήθειας σε ωάρια. Καμία από αυτές δεν είναι τέλεια, και οι εξειδικευμένοι στη γονιμότητα επιστήμονες συχνά χρησιμοποιούν ένα συνδυασμό εξετάσεων στην προσπάθειά τους να εκτιμήσουν καλύτερα το μέγεθος της δεξαμενής των εναπομενόντων ωαρίων.
