Για μια γυναίκα, η γέννηση του μωρού της θεωρείται μία από τις πιο ευτυχισμένες στιγμές της ζωής της. Για κάποιες γυναίκες όμως, ο τοκετός μπορεί να είναι αιτία διαταραχής της ψυχικής τους υγείας.

Κάθε χρόνο σχεδόν 1.000 γυναίκες στο Ηνωμένο Βασίλειο υποφέρουν από μια κατάσταση γνωστή ως επιλόχειος ψύχωση. Οι περισσότερες χρειάζονται αρκετές εβδομάδες νοσηλείας για να αναρρώσουν, αλλά το στίγμα της ψυχικής ασθένειας δεν τις αφήνει να μιλήσουν για την εμπειρία τους και να αναζητήσουν υποστηρικτικά δίκτυα.

Στην ανάγκη λοιπόν των γυναικών αυτών να μιλήσουν για την εμπειρία τους, χωρίς να κατακριθούν ή να κατηγοριοποιηθούν ως ψυχικά ασθενείς ή κακές μητέρες, ανταποκρίθηκε μια καλλιτέχνιδα, η Joan Molloy. Η ίδια είναι μητέρα δύο παιδιών και τα έργα της επικεντρώνονται σε θέματα σχετικά με την οικογένεια, τη μνήμη και τον χρόνο. Εμπνευσμένη λοιπόν από τις δυσκολίες των γυναικών με επιλόχειο ψύχωση σχεδίασε ένα project που θα τους επέτρεπε να συναντήσουν η μία την άλλη και να βιώσουν την απελευθερωτική εμπειρία του να μοιραστούν τις ιστορίες τους. Έτσι θα μπορούσαν για πρώτη φορά να μιλήσουν ανοιχτά, χωρίς να φοβούνται τον στιγματισμό, σε ένα περιβάλλον υποστήριξης και αποδοχής όπου θα ένιωθαν ότι δεν είναι μόνες.

Το project αυτό, το οποίο ονομάστηκε «Unravelling Eve», δηλαδή «Διαλευκαίνοντας την Εύα», έδωσε για πρώτη φορά την ευκαιρία σε πολλές γυναίκες να μιλήσουν για τη φρικτή επίπτωση της ασθένειας στη ζωή τους.

Κάποιες μίλησαν για τις τρομακτικές ψευδαισθήσεις τους και παρανοϊκά στοιχεία όπως η πεποίθηση ότι έχουν γεννήσει τον Αντίχριστο. Άλλες μίλησαν για τον αυτοκτονικό ιδεασμό και τη βεβαιότητά τους ότι το μωρό τους θα ήταν καλύτερα χωρίς εκείνες. Κάποιες από τις γυναίκες αυτές χρειάστηκαν ένα μεγάλο διάστημα προκειμένου να δουν βελτίωση στην κατάστασή τους. Στο τέλος βέβαια, με τη σωστή θεραπεία, όλες κατάφεραν να αναρρώσουν, αλλά η πολύ δυνατή αυτή εμπειρία επέφερε σημαντική αλλαγή στη ζωή τους.

Γιατί όμως συμβαίνει κάτι τόσο φριχτό στις νέες κυρίως μητέρες;

Οι ειδικοί τονίζουν ότι ένα επεισόδιο επιλόχειου ψύχωσης μπορεί είναι από τα πιο σοβαρά επεισόδια που συναντά κάποιος στην ψυχιατρική. Η εκδήλωσή του ξεκινά πολύ γρήγορα μετά τον τοκετό και μπορεί να περιλαμβάνει πολλά συμπτώματα ενδεικτικά της διαταραχής συναισθήματος. Παράλληλα, συχνά εμφανίζονται ψυχωτικά συμπτώματα, όπως είναι οι παραισθήσεις, οι οπτικές και ακουστικές ψευδαισθήσεις και οι παράλογες πεποιθήσεις. Εάν τα συμπτώματα δεν αναγνωριστούν και δεν αντιμετωπιστούν εγκαίρως, σε κάποιες σπάνιες περιπτώσεις η νέα μητέρα μπορεί να φτάσει στην αυτοχειρία ή ακόμα πιο σπάνια στη βρεφοκτονία.

Οι αιτίες της επιλόχειου ψύχωσης δεν είναι ξεκάθαρες, αν και είναι γνωστό ότι οι γενετικοί παράγοντες παίζουν κάποιο ρόλο. Είναι πιο πιθανό μια γυναίκα να εκδηλώσει επιλόχειο κατάθλιψη εάν την έχει εκδηλώσει μια κοντινή συγγενής της. Οι αλλαγές στα επίπεδα των ορμονών και οι διαταραχές του ύπνου μπορεί επίσης να παίζουν σημαντικό ρόλο.

Περισσότερη έρευνα είναι απαραίτητη για να εντοπιστούν οι αιτιολογικοί παράγοντες της επιλόχειου ψύχωσης και να βελτιωθεί η αποτελεσματικότητα της θεραπευτικής της αντιμετώπισης. Ένας νέος οργανισμός, μάλιστα, που ονομάζεται Δράση για την Επιλόχειο κατάθλιψη (Actionon Postpartum Psychosis – APP) έχει ως σκοπό την ενημέρωση και υποστήριξη των γυναικών και των συντρόφων τους που νιώθουν απομονωμένοι.

Για πολλές γυναίκες με επιλόχειο ψύχωση δεν υπάρχει προειδοποίηση. Εάν όμως μια γυναίκα έχει διαγνωσθεί με διπολική διαταραχή, έχει αυξημένο κίνδυνο να εκδηλώσει επεισόδιο επιλόχειου ψύχωσης και είναι σημαντικό να προετοιμαστεί για αυτό.

Εξαιτίας της έλλειψης εξειδικευμένων μονάδων, οι περισσότερες γυναίκες με επιλόχειο ψύχωση εισάγονται σε ένα γενικό ψυχιατρικό νοσοκομείο, συνήθως χωρίς το μωρό τους. Όπου όμως υπάρχουν οι μονάδες αυτές, οι μητέρες μπορούν να έχουν μαζί τα μωρά τους για τις εβδομάδες ή τους μήνες που θα χρειαστεί να νοσηλευτούν. Με αυτόν τον τρόπο, δίνεται η ευκαιρία στη μητέρα να αναπτύξει στο ελεγχόμενο και προστατευμένο περιβάλλον της μονάδας μια σχέση με το νεογέννητο και με αυτόν τον τρόπο να μειωθεί η επίδραση της δικής της ασθένειας στο παιδί. Η μητέρα μπορεί να έχει το παιδί της συνέχεια δίπλα της ή στην αρχή να είναι μόνη της στο δωμάτιο και να δέχεται το παΐδι της ανά διαστήματα που σταδιακά αυξάνονται σε αριθμό και διάρκεια. Ο μέσος χρόνος της θεραπείας είναι 8-12 εβδομάδες και οι επαγγελματίες υγείας ενθαρρύνουν τη συμμετοχή των πατέρων ή των συντρόφων στη διαδικασία.

Οι ειδικοί που εργάζονται στις μονάδες αυτές λένε ότι μια από τις χαρές του επαγγέλματός τους είναι ότι βλέπουν τις γυναίκες με επιλόχειο ψύχωση σταδιακά να αναρρώνουν και να ξανακερδίζουν τη ζωή τους.

Πηγή: bbc