Κάθε γονιός θέλει το παιδί του να έχει υψηλή αυτοεκτίμηση. Θα πρέπει να διακρίνει κανείς όμως τα λεπτά όρια μεταξύ της χαριτωμένης ματαιοδοξίας και του άκρατου ναρκισσισμού.
Ματαιοδοξία ή ναρκισσισμός;
Ποια είναι τα λεπτά όρια ανάμεσα στη φυσιολογική ματαιοδοξία και στον άκρατο ναρκισσισμό; Σύμφωνα με την ψυχολογία, στη φυσική ανάπτυξη του «εγώ» όλοι οι άνθρωποι περνούν από ναρκισσιστικά στάδια. Τα παιδιά από τη βρεφική τους ηλικία νομίζουν ότι όλος ο κόσμος τούς ανήκει. Η πρώτη σχέση με τον καθρέφτη διαμορφώνεται από την ηλικία του ενός μήνα και στους τρεις μήνες μπορεί πια να ξεχωρίσει διαφορετικά πρόσωπα. Τα παιδιά αρχίζουν να συνειδητοποιούν ότι αυτό που βλέπουν δεν είναι κάποιο άλλο μωρό, αλλά η δική τους αντανάκλαση στην ηλικία των 15 με 24 μηνών. Πριν την ηλικία των τριών ετών, προσπαθούν να συνηθίσουν την ιδέα ότι αυτό που βλέπουν είναι μόνιμο. Μεταξύ τριών και πέντε, το να κοιτάζονται στον καθρέφτη δεν είναι μόνο φυσιολογικό, αλλά και απαραίτητο, μια που τα βοηθάει να σχηματίσουν την πρώτη «καλή» εικόνα για τον εαυτό τους.
Η αυτοεκτίμηση
Η αυτοεκτίμηση είναι από τα πρώτα στοιχεία της προσωπικότητας του παιδιού που προσπαθούν να ενισχύσουν οι παιδαγωγοί. Οι δάσκαλοι προσπαθούν να βοηθήσουν το παιδί να ενισχύσει τη θετική εικόνα που έχει για τον εαυτό του, να καταλάβει ποιος είναι, αλλά και σε τι διαφέρει από τους φίλους του. Σύμφωνα με τους ψυχολόγους, η ματαιοδοξία εξαρτάται από πολλούς παράγοντες. Ένας από αυτούς είναι το φύλο. Σε γενικές γραμμές, τα αγόρια δεν ενδιαφέρονται τόσο πολύ για την εμφάνιση κι αυτό γιατί οι γονείς σπάνια τα επιβραβεύουν γι’ αυτή. Οι ειδικοί συμφωνούν ότι η προσωπικότητα παίζει πολύ σημαντικό ρόλο.
Γονείς και κοινωνικές συνθήκες
Σημαντικό ρόλο για τη ματαιοδοξία ενός παιδιού μπορεί να παίξουν οι γονείς και οι κοινωνικές συνθήκες. Αν οι γονείς δίνουν ιδιαίτερη σημασία στην εξωτερική εμφάνιση, αυτό θα επηρεάσει σίγουρα και το παιδί. Κάποιες συνήθειες των γονιών, όπως ο υπερκαταναλωτισμός δημιουργούν μια γενιά ματαιόδοξων και νάρκισσων, που στο μέλλον θα αποζητούν μονίμως την κοινωνική αποδοχή. Σύμφωνα πάντως με τους ψυχολόγους, οι γονείς δεν θα πρέπει να σταματήσουν να επαινούν τα παιδιά από φόβο μήπως γίνουν αυτάρεσκα. Αν χαρακτηρίσουμε ένα παιδί ματαιόδοξο, είναι σαν να αποδίδουμε στις σκέψεις του κίνητρα των ενηλίκων, κάτι που τα παιδιά δεν μπορούν να καταλάβουν.
Πώς θα καταλάβετε ότι υπάρχει πρόβλημα;
Όταν η ματαιοδοξία εμποδίζει το παιδί να ανταποκριθεί στις υποχρεώσεις του, αν εξαιτίας του ναρκισσισμού του παραμελεί τα μαθήματά του ή έχει προβλήματα με τους φίλους του, τότε οι γονείς πρέπει να το αντιμετωπίσουν. Δεν θα πρέπει όμως να του δημιουργήσουμε ενοχές για τη συμπεριφορά του και να απαιτήσουμε να αλλάξει. Ο μόνος τρόπος για να αλλάξει είναι να προσπαθήσουν να του αποσπάσουν την προσοχή. Από την ηλικία των έξι ετών τα παιδιά γίνονται λιγότερο εγωκεντρικά και μπορούν να καταλάβουν τα συναισθήματα των άλλων. Αυτή είναι λοιπόν και η ιδανική ηλικία για να προσπαθήσουν να περιορίσουν την αλαζονεία.
