Η φωνολογική ενημερότητα αποτελεί μια σύνθετη μεταγλωσσική ικανότητα. Για να επιτευχθεί και να κατακτηθεί ο τομέας της φωνολογικής ενημερότητας είναι απαραίτητη η εξοικείωση του παιδιού με τους ήχους μιας λέξης. Για να ανταπεξέλθουν στις διαδικασίες της ανάγνωσης και της γραφής θα πρέπει να έχουν κατανοήσει ότι οι λέξεις αποτελούνται από φωνήματα και ότι για το σχηματισμό των λέξεων χρειάζεται ένας αριθμός φωνημάτων.
Πολλά παιδιά στο νήπιο είναι δύσκολο να ξεχωρίσουν τις λέξεις σε φωνούλες ή συλλαβές, αν τους ζητηθεί να αναγνωρίσουν μια λέξη από ποια φωνούλα ξεκινά (πχ η λέξη «γάτα», ξεκινά από το «γ»), ή να χωρίσουν την πρόταση στις επιμέρους λέξεις. Θεωρούν ότι μια λέξη είναι μια τυχαία ομάδα γραμμάτων.
Η φωνολογική ενημερότητα είναι μια ικανότητα που το παιδί την κατακτά σταδιακά και ολοκληρώνεται στο νήπιο. Σε αυτή την ηλικία είναι σημαντικό να μάθουμε στο παιδί τον σωστό τρόπο συλλαβισμού προκειμένου να μάθει μελλοντικά να διαβάζει και να γράφει. Πλήθος ερευνών καταδεικνύουν ότι ένα παιδί που δεν έχει κατακτήσει την φωνολογική ενημερότητα πιθανότητα να εμφανίσει αργότερα μαθησιακές δυσκολίες και δυσλεξία.
Τα στάδια της φωνολογικής κατάκτησης είναι:
- Ανάλυση πρότασης σε λέξεις
- Ανάλυση λέξης σε συλλαβές
Ανάλυση συλλαβής σε φωνήματα - Ανάλυση λέξης σε φωνήματα
- Σύνθεση συλλαβών σε λέξη
- Σύνθεση φωνημάτων σε λέξη
- Ομοιοκαταληξία λέξεων
- Διάκριση θέσης(συλλαβής και φωνήματος).
- Αφαίρεση (συλλαβής και φωνήματος).
- Πρόσθεση (συλλαβής και φωνήματος).
- Αντιστροφή (συλλαβής και φωνήματος).
- Αντικατάσταση(συλλαβής και φωνήματος).
Οι γονείς μπορούν να βοηθήσουν τα παιδιά στην κατάκτηση της φωνολογικής ενημερότητας με έναν παιγνιώδη τρόπο.
Αναλυτικότερα:
- Χτυπήστε παλαμάκια. Κάθε παλαμάκι είναι μια συλλαβή ή ένα φώνημα.
- Μπορείτε να χρησιμοποιήσετε κούκλες και να παροτρύνετε το παιδί σας να λέει μαζί με την κούκλα τις συλλαβές ή τα φωνήματα ενώ παίζετε παράλληλα κουκλοθέατρο.
- Χρησιμοποιήστε τουβλάκια. Κάθε τουβλάκι αντιστοιχεί σε ένα φώνημα ή μια συλλαβή.
- Μια ευχάριστη δραστηριότητα για τα παιδιά είναι οι μπάλες της γυμναστικής. Σε κάθε πηδηματάκι με τη μπάλα το παιδί θα λέει και μια συλλαβή ή ένα φώνημα.
- Πραγματοποιήστε ρίψεις κορίνων ανάλογων σε αριθμό με τις συλλαβές ή τα φωνήματα μιας λέξης.
Η συμβουλή του ειδικού
Η κατάκτηση της φωνολογικής ενημερότητας αποτελεί ένα ιδιαίτερα σημαντικό δείκτη πρόγνωσης για την εξέλιξη των παιδιών στην εκμάθηση της ανάγνωσης και της γραφής. Είναι καλό τα παιδιά προσχολικής ηλικίας που αντιμετωπίζουν δυσκολίες στο τομέα της φωνολογικής ενημερότητας να ενταχθούν σε πρόγραμμα λογοθεραπείας.
Πηγή: kivotosexelixis.gr
