Οι Gudsnuk και Champagne μας λένε ότι “το περιβάλλον, κυρίως κατά την διάρκεια της εγκυμοσύνης και στην πολύ πρώιμη παιδική ηλικία, ενεργοποιεί ή αδρανοποιεί τα “καλά” και τα “κακά” γονίδια απαραίτητα για την ψυχική ευημερία και την κοινωνική προσαρμογή”– με άλλα λόγια συγκεκριμένα γονίδια ενεργοποιούνται ή όχι μέσα από τις πρώτες εμπειρίες ζωής.

Καταρχήν η βασική ορμόνη που ελέγχει το stress, η ωτοτοκίνη, δίνει την δυνατότητα στο παιδί να μπορεί να κινηθεί στο περιβάλλον και να μαθαίνει το περιβάλλον με όλες τις αισθήσεις του χωρίς να φοβάται (εμπειρία και μάθηση). Αυτή η ορμόνη αν δυσλειτουργεί στη μητέρα μεταφέρεται και στο βρέφος, δημιουργώντας του stress. Έτσι και το βρέφος έχοντας φοβία προς το περιβάλλον, δεν θα αποκτήσει εμπειρία, μάθηση και εναρμόνιση με το περιβάλλον. Η εναρμόνιση με το περιβάλλον και η ένταξη του, θα δώσει τη δυνατότητα στα παιδιά να αποκτήσουν καινούργιες εμπειρίες, μαθημένες από αυτά τα ίδια. Σκεφτείτε πόσες φορές έχετε βρεθεί μπροστά σε ένα θέαμα που μια μητέρα έχει φοβία σε μια κατάσταση και μεταφέρει στο παιδί την δική της φοβία. Αυτό έχει συμβεί από την ίδια την περίοδο της εγκυμοσύνης σε αρκετά παιδιά, ενώ στη συνέχεια μεταφέρετε και βιωματικά από την στιγμή που έχει γεννηθεί.

Οι αισθητηριακοί υποδοχείς “προπονούνται” καλύτερα όταν το παιδί διαμορφώσει τη δική του εμπειρία και όχι αυτή που θα του δοθεί από εμάς.

Πόσο σημαντικό είναι να είμαστε έτοιμοι κατά την διάρκεια της εγκυμοσύνης για να φέρουμε ένα παιδί βιολογικά πιο έτοιμο;

Ας δούμε κάποια βασικά πράγματα ως προς το εγκέφαλο:

  • Γεννιόμαστε με 100 δις νευρικά κύτταρα αλλά τα περισσότερα δεν συνδέονται και δεν συνεργάζονται.
  • Οι συνάψεις παράγονται με ένα ρυθμό 1,8/δευτερόλεπτο μεταξύ της ηλικίας 2 μηνών έως 2 ετών.
  • Δεν υπάρχει κανένα άλλο στάδιο που ο εγκέφαλος να είναι τόσο δεκτικός.
  • Ο εγκέφαλος κατά 90 % κατασκευάζεται από την εμπειρία.
  • Η παραμέληση οδηγεί στην ατροφία πολλών εγκεφαλικών περιοχών.
  • Οι νευροχημικές ουσίες που παράγονται από το εγκέφαλο μπορούν να φτιάξουν ή καταστρέψουν κύτταρα ανάλογα την εμπειρία.
  • Το stress μπορεί να αφήσει ανεξίτηλο αποτύπωμα στην λειτουργία του εγκεφάλου.

Αναρωτιόμαστε τώρα πως γίνεται ενώ η επιστήμη έχει εξελιχθεί τόσο, η ενημέρωση ειδικά με το διαδίκτυο βρίσκεται σε μια πολύ δόκιμη περίοδο, να έχουμε αλλάξει τόσο πολύ την δομή των εγκεφάλων των παιδιών και ακόμη περισσότερα παιδιά να έχουν δυσκολίες.

Έχουμε αναρωτηθεί όμως ότι μήπως έχει αλλάξει η δική μας ζωή, έχει γίνει ακόμη πιο έτοιμη (τεχνολογικά κτλ), πιο υλιστική με αποτέλεσμα να μην είμαστε τόσο έτοιμοι να ανταπεξέλθουμε σε βασικές ανάγκες μας ή να μην είμαστε τόσο έτοιμοι να ανταπεξέλθουμε στις βασικές ανάγκες μιας εγκυμοσύνης και έλευσης ενός παιδιού; Φυσικά σε αρκετές περιπτώσεις συμβαίνει. Έχουμε μεγαλώσει πιο εύκολα αλλά και θέλουμε να τα κάνουμε όλα πιο εύκολα. Όπως είπαμε και παραπάνω, ζώντας πιο δόκιμη περίοδο για το διαδίκτυο αυτό μας βάζει σε διαδικασία να μη σκεφτούμε περισσότερο, να μην ταλαιπωρήσουμε το μυαλό μας. Έτσι παίρνoντας πληροφορία από παντού ίσως δεν τις διαχειριζόμαστε και σωστά.

Εμείς και τα παιδιά έχουμε χάσει ίσως την αίσθηση του περιβάλλοντος και τις εμπειρίες που μας δίνει, έτσι ώστε να έχουμε περισσότερο ενδιαφέρον τι πραγματικά συμβαίνει έξω. Έτσι οι αισθήσεις μας όταν λειτουργούν σωστά μας προφυλάσσουν, μας κινητοποιούν, ρυθμίζοντας το συναίσθημα, την εγρήγορση και την προσοχή.

Τάσος Μώκας, Λογοθεραπευτής NDT, S.I. – Ειδικός Παιδαγωγός MSc και επιστημονικός διευθυντής της Κιβωτού Εξέλιξης.