Ο ορισμός της δυσλεξίας, η διάγνωση της αιτιολογίας της και η αντιμετώπιση του φαινομένου εξακολουθούν να δημιουργούν μεγάλο προβληματισμό, σύγχυση και αμφισβητήσεις μεταξύ νευρολόγων ιατρών, ψυχολόγων, παιδαγωγών και κοινωνιολόγων.
Μελετητές από όλους τους κλάδους έχουν αναπτύξει τη δική τους ορολογία στο σύνδρομο της δυσλεξίας και για αυτό επιλέγουμε να αναφερόμαστε με τον όρο «ειδικές μαθησιακές δυσκολίες».
Σύμφωνα με το DSM-V (διαγνωστικό & στατιστικό εγχειρίδιο ψυχικών διαταραχών, που εκδόθηκε από την Αμερικανική Ψυχιατρική Εταιρεία ΑΡΑ), ο όρος ειδική μαθησιακή διαταραχή αναφέρεται σε μια ομάδα εγγενών διαταραχών που δυσχεραίνουν τη διαδικασία της μάθησης και μπορεί να αφορούν έναν ή και περισσότερους τομείς μαθησιακής λειτουργικότητας.
Ανάλογα με τον μαθησιακό τομέα στον οποίο παρατηρείται η έκπτωση της λειτουργικότητας, οι μαθησιακές διαταραχές μπορεί να αφορούν την ανάγνωση, τη γραπτή έκφραση ή τα μαθηματικά.
Έτσι, έχουμε αντίστοιχα τις παρακάτω ταξινομήσεις δυσλεξίας:
Διαταραχή της ανάγνωσης (ή δυσλεξία ή δυσαναγνωσία)
Διαταραχή της γραπτής έκφρασης (ή δυσορθογραφία)
Μαθηματική διαταραχή (ή δυσαριθμησία)
Διαταραχή της γραφοκινητικής συμπεριφοράς (ή δυσγραφία)
Αναφερόμενοι στα συμπτώματα θα πρέπει να είμαστε ιδιαίτερα προσεκτικοί και να λάβουμε υπόψη μας πως ένας μαθητής για να χαρακτηριστεί με δυσλεξία θα πρέπει να πληροί ένα σύνολο συμπτωμάτων τα οποία παρατηρούνται επίμονα παραπάνω από 6 μήνες, η ακαδημαϊκή επίδοση αποκλίνει σημαντικά από τα αναμενόμενα για την ηλικία του μαθητή επίπεδα και φυσικά η ερμηνεία των συμπτωμάτων θα πρέπει να γίνει με τη βοήθεια κάποιου εξειδικευμένου στις μαθησιακές δυσκολίες.
Σε κάποιες περιπτώσεις τα συμπτώματα είναι πιο ήπια ενώ σε άλλες πιο σοβαρά, διαταράσσοντας σημαντικά τη λειτουργικότητα του μαθητή. Τα κυριότερα συμπτώματα που έχουν παρατηρηθεί σε μαθητές με δυσλεξία είναι τα εξής:
Στην Ανάγνωση:
Δυσκολία στην ανάγνωση και την προφορά ασυνήθιστων λέξεων.
Λανθασμένη προφορά φωνηέντων.
Καθρεφτική ανάγνωση (π.χ. διαβάζουν αν αντί για να, διαβάζουν σάκα αντί κάσα).
Παρεμβάλουν άσχετα φωνήματα στην ανάγνωση λέξεων.
Αντικαθιστούν λέξεις με άλλης παρόμοιας σημασίας (π.χ. σκοτεινός/ μαύρος, νύχτα/βράδυ).
Η ανάγνωση είναι ιδιαίτερα κοπιαστική, δεν υπάρχει ροή, κομπιάζουν , χάνουν τη σειρά τους, επαναλαμβάνουν ή σταματούν χωρίς λόγο.
Διαβάζουν αργά, ακόμη και κείμενα στα οποία έχουν εξασκηθεί και σε κάθε επανάληψη κάνουν νέα λάθη.
Πολλές φορές δεν κατανοούν το κείμενο που διαβάζουν, ενώ επέρχεται γρήγορα η κούραση.
Στην Γραφή:
Παρατηρείται ατελής ευθυγράμμιση των λέξεων πάνω στο χαρτί.
Χρήση κεφαλαίων γραμμάτων ανάμεσα στα μικρά.
Δυσανάγνωστο κείμενο.
Σύγχυση στη χρήση συμφωνικών συμπλεγμάτων.
Συντακτικά λάθη.
Αντικατάσταση παρόμοιων σχηματικά γραμμάτων (π.χ. φ/γ/, η/υ, 3/ε, ζ/ξ).
Σύγχυση στην ακουστική διαφοροποίηση των φθόγγων (π.χ. φ/θ, β/δ, σ/ζ, ψ/ξ).
Αντικατάσταση γραμμάτων.
Παραλείψεις, προσθέσεις, αντιμεταθέσεις γραμμάτων.
Στην Ορθογραφία:
Πολλά ορθογραφικά λάθη τόσο στην καταληκτική όσο και θεματική ορθογραφία.
Δυσανάγνωστη αυθόρμητη γραφή.
Λάθη στην αντιγραφή.
Μη σταθερά λάθη.
Βασικές Ικανότητες Μαθητών Με Δυσλεξία:
Φυσιολογική νοημοσύνη.
Σκέφτονται κυρίως με εικόνες παρά με λέξεις.
Έχουν ζωηρή φαντασία.
Σκέφτονται και αντιλαμβάνονται πολυδιάστατα.
