Οι μεγαλύτερες σε ηλικία κυρίες ίσως είχαν ζήσει τον εφιάλτη των βόθρων, που για πολλά χρόνια αποτελούσαν το κύριο μέσο αποχέτευσης της Αθήνας. Ακούγεται απίστευτο, αλλά είναι αληθινό: Σε μία από τις μεγαλύτερες πρωτεύουσες της Ευρώπης, με έναν εντυπωσιακό αριθμό τουριστών, πολλές νοικοκυρές έριχναν με κουβάδες από τα μπαλκόνια τα νερά τα οποία είχαν χρησιμοποιήσει για να πλύνουν τα πιάτα ή για να σφουγγαρίσουν, για να κάνουν οικονομία, αφού το βυτίο που άδειαζε τα λύματα «έτρωγε» ένα σημαντικό μέρος του οικογενειακού οικονομικού προϋπολογισμού!
Όλα αυτά ανήκουν πια σε ένα μακρινό παρελθόν, όταν η Ελλάδα βρισκόταν ακόμη κάπου μεταξύ των αναπτυγμένων και των αναπτυσσόμενων χωρών. Και, φυσικά, τίποτα δεν θα γινόταν χωρίς την τιτάνια προσπάθεια της ΕΥΔΑΠ

Τι θα κάναμε χωρίς την ΕΥΔΑΠ;

Η ΕΥΔΑΠ είναι η μεγαλύτερη εταιρεία στην Ελλάδα και μία από τις μεγαλύτερες στην Ευρώπη που δραστηριοποιείται στη διανομή και στη διαχείριση του ύδατος αλλά και στην παροχή υπηρεσιών αποχέτευσης. Το δεύτερο δεν το συνειδητοποιούν οι περισσότεροι κάτοικοι της Αττικής. Στο άκουσμα του όρου «ΕΥΔΑΠ», οι πιο πολλοί συνειρμικά σκέφτονται το νεράκι που φτάνει στο σπίτι τους, αλλά όχι πού πάνε όλες οι ακαθαρσίες οι οποίες πέφτουν σε νεροχύτες, λεκάνες, νιπτήρες κ.ο.κ. Σίγουρα η αποχέτευση δεν είναι ένα τόσο ευχάριστο -πολύ περισσότερο, καλαίσθητο!- θέμα προς συζήτηση. Είναι, όμως, ένα από τα πιο βασικά ζητήματα επιβίωσης και ποιότητας ζωής σε κάθε σύγχρονη κοινωνία.
Η ΕΥΔΑΠ, με γνώμονα πάντα την προστασία του περιβάλλοντος και τη διασφάλιση της ποιότητας, της υγιεινής και της ασφάλειας των πολιτών, έχει θέσει σε λειτουργία, επεκτείνει και διαρκώς αναβαθμίζει ένα ολοκληρωμένο σύστημα συλλογής, επεξεργασίας και διάθεσης λυμάτων.

Η ιστορία της αποχέτευσης στο κλεινόν άστυ

Η Αθήνα δεν διέθετε οργανωμένο δίκτυο αποχέτευσης στην Αρχαιότητα. Τα ανοικτά συστήματα αποχέτευσης δημιουργούσαν νοσογόνες εστίες σε λιμνάζοντα σημεία, με συνέπεια την εκδήλωση σοβαρών επιδημιών και ασθενειών, όπως η χολέρα και η πανώλη.

Παρά τη μεγάλη επικινδυνότητα για τη ζωή των κατοίκων, η πρακτική αυτή ακολουθήθηκε για περίπου15 αιώνες, ενώ σταδιακά αντικαταστάθηκε από το σύστημα διοχέτευσης των λυμάτων σε σηπτικούς – απορροφητικούς βόθρους. Όταν επερχόταν κορεσμός στην απορροφητική ικανότητα των βόθρων, τότε ανοίγονταν άλλοι ή τα λύματα απορρίπτονταν με δοχεία σε χείμαρρους και ρέματα!
Το 1930 ολοκληρώθηκε η πρώτη κατασκευή αγωγού ακαθάρτων του ρέματος Προφήτη Δανιήλ, με αποδέκτη το Φαληρικό Δέλτα, ενώ το 1931 συστάθηκε η «Ανώνυμος Εταιρεία Κατασκευής Υπονόμων Αθηνών και Περιχώρων», στην οποία το ελληνικό κράτος ανέθεσε την οριστική μελέτη του δικτύου Αθηνών και Περιχώρων για ακάθαρτα και όμβρια ύδατα, με βάση την προμελέτη του Ιταλού καθηγητή Υδραυλικής Φαντόλι.

Τα επόμενα χρόνια, εξαιτίας και του ισχυρού προσφυγικού ρεύματος που προκάλεσε η Μικρασιατική Καταστροφή το 1922, η ανάγκη κατασκευής έργων αποχέτευσης έγινε ακόμη πιο επιτακτική.
 
Πηγή: Ιστορικό Αρχείο ΕΥΔΑΠ

Μέσα στην πενταετία 1934-1939 υλοποιήθηκε ένα μεγάλο πρόγραμμα κατασκευής αποχετευτικών έργων.

Από το 1950 και μετά η Αθήνα αναπτύχθηκε πολεοδομικά με ραγδαίους ρυθμούς. Έτσι, η επιτακτική ανάγκη για μεγάλα έργα αποχέτευσης οδήγησε στη σύσταση του Οργανισμού Αποχέτευσης Πρωτεύουσας (ΟΑΠ), που έθεσε τα θεμέλια για την υποδομή του αποχετευτικού συστήματος της πόλης.
Οι αρμοδιότητες του ΟΑΠ μεταβιβάστηκαν το 1980 στον ενιαίο φορέα διαχείρισης ύδρευσης και αποχέτευσης της Αθήνας, την ΕΥΔΑΠ. Στον τομέα της αποχέτευσης, ο νέος αυτός φορέας ανέλαβε την απορροή των λυμάτων και των βιομηχανικών αποβλήτων. Επίσης, ανέλαβε τον έλεγχο της διαδικασίας καθαρισμού των λυμάτων και την τελική διάθεσή τους στη θάλασσα. Από την αρχή της λειτουργίας της ΕΥΔΑΠ, το αποχετευτικό δίκτυο των Αθηνών επεκτάθηκε και πύκνωσε με την κατασκευή αγωγών πολλών χιλιομέτρων, για να φτάσει σήμερα σε ένα συνολικό μήκος δικτύου αποχέτευσης που αγγίζει τα 8.300 χιλιόμετρα!

Αποχέτευση και βιολογικός καθαρισμός στην Ανατολική Αττική

Ένα σημαντικό μέρος του επενδυτικού προγράμματος της ΕΥΔΑΠ αφορά στα έργα αποχέτευσης και βιολογικού καθαρισμού στην Ανατολική Αττική, με τη συλλογή και την επεξεργασία των λυμάτων αλλά και τη διάθεση/ επαναχρησιμοποίηση των επεξεργασμένων εκροών των Κέντρων Επεξεργασίας Λυμάτων της Ανατολικής Αττικής, τα οποία θα λειτουργούν με τεχνολογία αιχμής.

Η αποχέτευση του Λεκανοπεδίου πραγματοποιείται με ένα δίκτυο πρωτευόντων και δευτερευόντων αγωγών ακαθάρτων, οι οποίοι συλλέγουν και μεταφέρουν τα λύματα στη θαλάσσια περιοχή της Ψυτάλλειας, αφότου προηγηθεί ο βιολογικός καθαρισμός τους στο ίδιο Κέντρο. Το μεγαλύτερο τμήμα του δικτύου αποχέτευσης ακαθάρτων λειτουργεί με τη βαρύτητα, καθώς η γεωμορφολογία του εδάφους επιτρέπει αυτήν τη λειτουργία.
Στις περιοχές που βρίσκονται χαμηλά, δηλαδή σε εκείνες οι οποίες εκτείνονται στο παραλιακό μέτωπο του Σαρωνικού, χρησιμοποιούνται 51 αντλιοστάσια. Τα αντλιοστάσια λειτουργούν με αυτόματες ηλεκτροκίνητες αντλίες, ενώ ο έλεγχος της λειτουργίας τους γίνεται μέσω συστήματος τηλελέγχου -τηλεχειρισμού.

Οι βασικότεροι από τους πρωτεύοντες συλλεκτήρες ακαθάρτων

Κεντρικός Αποχετευτικός Αγωγός (ΚΑΑ):Είναι παντορροϊκός και χάρη σε αυτόν γίνεται η παροχέτευση ομβρίων και ακαθάρτων του παντορροϊκού συστήματος από το τέρμα της οδού Πατησίων μέχρι τον Ακροκέραμο Κερατσινίου.

Συμπληρωματικός Κεντρικός Αποχετευτικός Αγωγός (ΣΚΑΑ): Κατασκευάστηκε τη δεκαετία του 1980. Αρχίζει από τον Δήμο Αγίου Ιωάννου Ρέντη και απολήγει στον Ακροκέραμο.

Παρακηφίσιος Συλλεκτήρας Ακαθάρτων: Κατασκευάστηκε την περίοδο λειτουργίας του Οργανισμού Αποχέτευσης Πρωτευούσης. Ξεκινά από τον από την περιοχή του Αγίου Στεφάνου και καταλήγει στον ΚΑΑ της περιοχής του Αγίου Ιωάννη Ρέντη.
Κεντρικός Παραλιακός Συλλεκτήρας της ακτής Σαρωνικού: Ξεκινά από την περιοχή της Βάρκιζας και καταλήγει στο Αντλιοστάσιο 29 της Αμφιθέας.
Συλλογή και επεξεργασία αστικών λυμάτων

Για τη συλλογή και την επεξεργασία των αστικών λυμάτων, η ΕΥΔΑΠ χρησιμοποιεί ή/και κατασκευάζει τα εξής Κέντρα:

1. Συλλογή και επεξεργασία αστικών λυμάτων Δήμων Ραφήνας – Πικερμίου και Σπάτων – Αρτέμιδος και επαναχρησιμοποίηση / διάθεση επεξεργασμένων εκροών.
2. Συλλογή, επεξεργασία αστικών λυμάτων Δήμου Μαραθώνα και διάθεση επεξεργασμένων εκροών.
3. Συλλογή, επεξεργασία αστικών λυμάτων Δήμου Σαρωνικού και των περιοχών Αγίας Μαρίνας και Αγίου Δημητρίου Δήμου Κρωπίας και επαναχρησιμοποίηση / διάθεση επεξεργασμένων εκροών.
4. Κατασκευή δικτύου αποχέτευσης ακαθάρτων περιοχής Γλυκών Νερών του Δήμου Παιανίας.
5. Επαναχρησιμοποίηση επεξεργασμένων εκροών των Κέντρων Επεξεργασίας Λυμάτων (ΚΕΛ) Ανατολικής Αττικής.
6. Γενικός σχεδιασμός για τη διαχείριση, την τελική επεξεργασία και την αξιοποίηση / διάθεση των παραγόμενων βιοστερεών των ΚΕΛ Ανατολικής Αττικής.
7. Αποχέτευση ακαθάρτων περιοχών Λεονταρίου – Κάντζας, Κάτω Μπαλάνας και Αγίου Νικολάου Δήμου Παλλήνης, με αποδέκτη το ΚΕΛ Παιανίας – Κορωπίου.

Σχεδιασμός και υλοποίηση νέων Κέντρων Επεξεργασίας Λυμάτων

Η ΕΥΔΑΠ, επεκτείνοντας τις δραστηριότητές της στο Θριάσιο Πεδίο, ολοκλήρωσε την κατασκευή του έργου «Βασικοί Συλλεκτήρες και Εγκαταστάσεις Επεξεργασίας και Διάθεσης Λυμάτων στο Θριάσιο Πεδίο», που περιλαμβάνει την κατασκευή περίπου 30 χλμ. συλλεκτήρων αποχέτευσης στην ευαίσθητη αυτήν περιοχή. Παράλληλα, από την Περιφέρεια κατασκευάστηκαν οι αγωγοί του δευτερεύοντος δικτύου αποχέτευσης στις παραπάνω περιοχές.

Το έργο σήμερα βρίσκεται σε λειτουργία. To ποσοστό των εξυπηρετούμενωνκατοίκωνσυνεχώς αυξάνεται.Τα έργα αποχέτευσης, επεξεργασίας και διάθεσης των λυμάτων του Θριασίου Πεδίου εξυπηρετούντα οικιστικά κέντρα Ασπροπύργου, Ελευσίνας, Μάνδρας και Μαγούλας της Δυτικής Αττικής, καθώς και τις βιομηχανικές και βιοτεχνικές περιοχές.
Η ΕΥΔΑΠ διασφαλίζει την ποιότητα των εισερχομένων λυμάτων στο δίκτυο αποχέτευσης, με στόχο την καλή λειτουργία του δικτύου και την αποτελεσματική επεξεργασία των λυμάτων.Για τον σκοπό αυτόν συστάθηκε η Υπηρεσία Ελέγχου και Εποπτείας Υγρών Αποβλήτων και Λυμάτων. Κύρια αντικείμενά της είναι ο προγραμματισμός, η ανάπτυξη και η εφαρμογή των μεθόδων ελέγχου της απόρριψης των υγρών βιομηχανικών αποβλήτων στο αποχετευτικό δίκτυο αρμοδιότητας ΕΥΔΑΠ, καθώς και ηδιενέργεια αυτοψιών και δειγματοληπτικών ελέγχων στις επιχειρήσεις που αποχετεύουν στο δίκτυο ακαθάρτων, ώστε να διαπιστωθεί η συμμόρφωσή τους με τις κείμενες νομοθετικές διατάξεις.

Πιστοποίηση ποιότητας

Τα εργαστήρια της Υπηρεσίας Ποιότητας Βιομηχανικών Αποβλήτων και Λυμάτων έχουν πιστοποιηθεί από το Εθνικό Σύστημα Διαπίστευσης ΕΣΥΔ, με το υπ’ αρ. 862 8/3/2013 Πιστοποιητικό Διαπίστευσης, ως ικανά, σύμφωνα με τις απαιτήσεις του ISO17025, να διενεργούν χημικές δοκιμές για λύματα και βιομηχανικά απόβλητα και μικροβιολογικές δοκιμές για επεξεργασμένα λύματα.

Στόχοι της Υπηρεσίας είναι η ανάδειξη και η αναγνώριση της ικανότητας των εργαστηρίων της να πραγματοποιούν υψηλής ακρίβειας και αξιοπιστίας εργαστηριακές δοκιμές στον τομέα αρμοδιότητάς τους.Η Διοίκηση της ΕΥΔΑΠ δεσμεύεται για την παροχή όλων των απαραίτητων πόρων και των μέσων στην εφαρμογή της Πολιτικής Ποιότητας και του Συστήματος Διαχείρισης Ποιότητας των εργαστηρίων.

Sewer mining: Είμαστε πιο μπροστά απ’ όλη την Ευρώπη!

Η ΕΥΔΑΠ εφαρμόζει τη στρατηγική επαναχρησιμοποίησης στα υφιστάμενα ΚΕΛ, ενώ αναπτύσσει και σχετικά ερευνητικά προγράμματα, που έχουν στόχο την αποκεντρωμένη επαναχρησιμοποίηση, με την αξιοποίηση υγρών λυμάτων κατευθείαν από το δίκτυο αποχέτευσης.
Συγκεκριμένα, στο πλαίσιο του ευρωπαϊκού ερευνητικού προγράμματος DESSIN,η μονάδα που έχει εγκατασταθεί στην Υπηρεσία Περιβάλλοντος Έρευνας και Ανάπτυξης (R&D) της ΕΥΔΑΠ στη Μεταμόρφωση εξετάζει μια νέα τεχνική, γνωστή ως sewer mining, που εφαρμόζεται για πρώτη φορά στην Ελλάδα – και μάλιστα έχει χρησιμοποιηθεί μόνο στην Αυστραλία έως τώρα!
Μια μονάδα sewer mining δέχεται λύματα απευθείας από το δίκτυο αποχέτευσης, τα επεξεργάζεται επιτόπου και στη συνέχεια παράγει ανακυκλωμένο νερό για επαναχρησιμοποίηση.

Περιβαλλοντικά οφέλη από τα έργα της ΕΥΔΑΠ

Τα περιβαλλοντικά οφέλη και η συμβολή στην αναβάθμιση της ποιότητας ζωής των κατοίκων και των επισκεπτών-τουριστών από την υλοποίηση των έργων της ΕΥΔΑΠ είναι εξαιρετικά σημαντικά:
– Προστασία του πόρου του νερού.
– Προστασία του οικοσυστήματος.
– Σημαντική μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου.
– Μείωση της ενεργειακής κατανάλωσης, μέσω της εφαρμογής νέων τεχνολογιών και συστημάτων αυτοματισμού υψηλού επιπέδου.
– Συνεχής παρακολούθηση μέσω σύγχρονου συστήματος τηλελέγχου – τηλεχειρισμού.
– Χρήση ΑΠΕ για κάλυψη μέρους των δαπανών του ΚΕΛ Ραφήνας-Πικερμίου και Σπάτων – Αρτέμιδας. Προβλέπονται η αξιοποίηση του παραγόμενου βιοαερίου καθώς και η εγκατάσταση φωτοβολταϊκών διατάξεων στις ελεύθερες επιφάνειες του ΚΕΛ.
– Εξυγίανση του υπόγειου υδροφορέα (με τη δραστική μείωση της λειτουργίας των βόθρων).
– Αναβάθμιση του υδατικού συστήματος (επαναχρησιμοποίηση των επεξεργασμένων εκροών για άρδευση, με σκοπό τη μείωση της άντλησης από υπόγειους υδροφόρους, και υφαλμύρωση του υδατικού συστήματος).
Με την ολοκλήρωση και τη λειτουργία των έργων αποχέτευσης στην περιοχή της Ανατολικής Αττικής θα επιτευχθεί η συμμόρφωση με την εθνική και την ευρωπαϊκή νομοθεσία, θα διασφαλιστεί η προστασία του περιβάλλοντος και των ακτών κολύμβησης, ενώ οι δράσεις περιβαλλοντικής ευαισθητοποίησης και ενημέρωσης θα αποτελέσουν πόλο έλξης του κοινού, ενισχύοντας την αναπτυξιακή προοπτική στην ευρύτερη περιοχή.
Η ΕΥΔΑΠ από ψηλά