Όλη η ζωή μας είναι μια σχέση (π.χ. η συντροφική σχέση, η σχέση με τα παιδιά και τους φίλους, οι εργασιακές σχέσεις, οι σχέσεις με τους γείτονες κτλ.). Για πολλούς ανθρώπους η δημιουργία καλών σχέσεων και η συνέχιση αυτών δεν είναι εύκολη υπόθεση. Οι λόγοι για τους οποίους οι ανθρώπινες σχέσεις δεν είναι και τόσο καλές οφείλονται τόσο σε ενδοπροσωπικούς όσο και σε  κοινωνικούς παράγοντες. Συγκεκριμένα, οι ενδοπροσωπικοί λόγοι αφορούν τον ανθρώπινο χαρακτήρα, το πως δηλαδή έχει διαμορφωθεί η προσωπικότητα ενός ανθρώπου μέσα στην παιδική και εφηβική ζωή και μέσα από τις εμπειρίες του. Ο τρόπος που μεγάλωσε μέσα στην πατρική του οικογένεια, το αν έλαβε αγάπη ή όχι, εάν υπήρχαν όρια ή όχι μέσα στην οικογένειά του, τα μηνύματα που έλαβε μέσα στο οικογενειακό του περιβάλλον, όλα αυτά θα διαμορφώσουν τον τρόπο σκέψης του και θα καθορίσουν σε σημαντικό βαθμό τον χαρακτήρα του και τον τρόπο που θα διαμορφώσει σχέσεις με τους άλλους ανθρώπους (και ειδικά του στενούς άλλους) στην ενήλικη ζωή του. Για παράδειγμα, αν ένας άνδρας έμαθε ως παιδί ότι μια γυναίκα δεν θα πρέπει να βγαίνει έξω μόνη της εάν είναι παντρεμένη, τότε αυτή η πεποίθηση θα τον συνοδεύει στην σχέση του με αποτέλεσμα να δημιουργεί καταπίεση στην σύντροφο/γυναίκα του. Με μαθηματική ακρίβεια η καταπίεση τέτοιου είδους μόνο δυσκολίες θα επιφέρει στην σχέση και τίποτα άλλο.

Από την άλλη μεριά οι κοινωνικοί παράγοντες ή εξογενής παράγοντες όπως η πολιτισμική κουλτούρα, η θρησκεία, η γλώσσα, η εκπαίδευση, τα ερεθίσματα που δέχθηκε από την κοινωνία θα επηρεάσουν επίσης την διαμόρφωση του χαρακτήρα ενός ανθρώπου και τον τρόπο που θα διαμορφώσει σχέσεις. Για παράδειγμα, εάν η σεξουαλική επαφή θεωρείται κάτι κακό τόσο μέσα στην οικογένεια όσο και στα μηνύματα που λαμβάνει το παιδί ή ο έφηβος από την θρησκεία την οποία ακολουθεί τότε αυτά θα επηρεάσουν τόσο την αίσθηση της σεξουαλικότητάς του, όσο και τον τρόπο που θα κάνει σχέσεις και θα έχει σεξουαλική επαφή με έναν/μια σύντροφο.

Είναι σημαντικό να αναγνωρίσουμε το πως ο τρόπος που μεγαλώσαμε, τα μηνύματα που λάβαμε τόσο από την πατρική οικογένεια όσο και από την κοινωνία (π.χ. θρησκεία, εκπαίδευση, κουλτούρα) έχουν συμβάλλει στην διαμόρφωση του χαρακτήρα μας και των απόψεων που έχουμε για το πως θα πρέπει να είναι μια σχέση, έτσι να μπορούμε να τις αλλάξουμε όταν αυτές επηρεάζουν αρνητικά την διαμόρφωση και σταθερότητα των σχέσεων μας. Για παράδειγμα, εάν ένας άνδρας πιστεύει ότι μπορεί να κάνει ότι θέλει (να γυρνάει αργά στο σπίτι, να έχει σχέσεις και με άλλες γυναίκες) μόνο και μόνο επειδή είναι άνδρας τότε σίγουρα θα πρέπει να αναθεωρήσει αυτήν την άποψη, διότι είτε δεν θα δημιουργεί καλές σχέσεις ή θα δημιουργεί σχέσεις παρορμητικές και ανούσιες. Εάν είστε γυναίκα και πιστεύετε ότι μια γυναίκα επειδή γίνεται μάνα δεν θα πρέπει να έχει προσωπικό χρόνο, τότε και πάλι θα πρέπει να αναθεωρήσετε, διότι θα καταλήξετε να έχετε κακή διάθεση και έλλειψη επαφής με ανθρώπους που σας κάνουν καλό. Πρόσφατες ρευνες στην Αμερική έδειξαν ότι οι γυναίκες που είχαν παιδιά αλλά εργάζοταν και έδιναν στον εαυτό τους χρόνο και για προσωπικές δραστηριότητες εμφάνιζαν τα μικρότερα ποσοστά κατάθλιψης από ότι οι γυναίκες που δεν εργάζονταν και δεν είχαν προσωπικό χρόνο.

Συνοπτικά ο τρόπος που σκεφτόμαστε, οι πεποιθήσεις μας και όλα εκείνα που έχουν διαμορφώσει τον χαρακτήρα μας επηρεάζουν την διαμόρφωση όλων των σχέσεων μας. Με την αναγνώριση εκείνων των πεποιθήσεων που μας επηρεάζουν περισσότερο αρνητικά κάνουμε το πρώτο βήμα για να βελτιώσουμε τις σχέσεις μας. Επειδή η ζωή μας όλη είναι μια Σχέση, ελπίζω αυτό το άρθρο να σας βοηθήσει να κάνετε το πρώτο βήμα….Σίγουρα Αξίζει τον Κόπο!

Από την Δρ. Αλεξάνδρα Πενταράκη – Ψυχολόγος (ειδ. στην κλινική ψυχολογία & νευροψυχολογία) – Διδάκτωρ Πανεπιστημίου του Λονδίνου, King’s College London
pentaraki